11-آبان-1389، 18:34
1389/7/21
بحث در فرع دوم از مسئله ی ششم است. امام رحمه الله در این فرع می فرماید: و كذا الحال لو كان تركه لنسيان أو جهل بالحكم أو الموضوع
یعنی آنچه در مورد مغمی علیه گفتیم در مورد ناسی و جاهل به احرام در میقات جاری است.
جاهل به حکم این است که نمی داند که باید از میقات محرم شد. و جاهل به موضوع کسی است که نمی داند میقات کجاست.
در مورد ناسی هم نسیان به حکم و موضوع متصور است از این رو قید بالحکم او الموضوع به ناسی و جاهل، هر دو می خورد.
در بحث مغمی علیه گفتیم که اگر می تواند باید به میقات برگردد. اگر نمی تواند از باب احتیاط باید هر چه می تواند به سمت میقات برگردد. دیگر اینکه اگر داخل حرم شده است از حرم بیرون بیاید و محرم شود. بعد اینکه وقتی از حرم بیرون آمد تا آنجا که می تواند دور شود و آخر اینکه اگر نتواند از همانجا که هست و متذکر شده است محرم شود.
بنا بر فتوای امام همه ی اینها در مورد ناسی و جاهل جاری است.
اقوال در مسئله:
برگشتن به میقات عند الامکان، اجماعی است و حتی علمای اهل سنت هم همین نظر را دارند.
صاحب جواهر در ج 18 ص 129 می فرماید: لو ترك الاحرام ناسيا فإنه يجب عليه العود إلى الميقات مع المكنة فإن تعذر جدده (احرام را) حيث زال العذر إلا أن يكون قد تجاوز الحرم فيجب عليه الخروج إلى خارجه مع الامكان و إلا أحرم من مكانه بلا خلاف أجده فيه نصا وفتوى.
علامه در تذکره ج 7 ص 200 می فرماید: لو تجاوز الميقات ناسيا أو جاهلا... وجب عليه الرجوع إلى الميقات و إنشاء الإحرام منه مع القدرة ... فإن لم يتمكن أحرم من موضعه ... و قد وافقنا العامة على وجوب الرجوع إلى الميقات للناسي و الجاهل
نراقی در مستند ج 11 ص 196 می گوید: لو لم يحرم من الميقات لمانع أو سهو أو جهل بالحكم أو الوقت يجب الرجوع إليه و الاحرام منه مع الامكان بلا خلاف فيه بين العلماء. (ظاهر این عدم خلاف بین شیعه و اهل سنت است.) کما عن المنتهی
مشکل نسیان و جهل معمولا برای کسانی پیدا می شود که به تنهایی به زیارت خانه ی خدا می روند و مخصوصا برای کسانی که برای بار اول به زیارت می روند. برای کسی مصلحت نیست که به تنهایی به زیارت رود و او دچار مشکلات شرعی و عرفی می شود و حتی مجتهد جامع الشرایط هم نباید تنهایی به زیارت رود. ولی کسانی که با کاروان به زیارت می رود و کاروانشان روحانی مسلطی دارد و مخصوصا کسانی که در جلسات قبل از حج شرکت می کنند آنها کمتر با این مشکلات مواجه می شوند.
ادله ی این فرع:
دلالت روایات: روایاتی که دلالت بر وجوب احرام از میقات دارد مطلق است و می گوید همه باید از میقات محرم شوند و هر کس به هر دلیلی نتواند محرم شود باید در صورت امکان برگردد.
دلیل دیگر ما روایات خاصه است که عمدة در باب 14 از ابواب مواقیت آمده است.
روایت 9 این باب به بحث ما مربوط نیست ولی ما بقی روایات که 9 روایت است همه به بحث ما مربوط می شود.
این نه روایت بر چهار گروه تقسیم می شود.
گروه اول روایاتی است که می گوید جاهل و ناسی از همان مکانی که متذکر شده است محرم شود. (ح 1 و 10)
گروه دوم روایاتی است که می گوید اگر داخل حرم شده است او هم باید از همان داخل حرم محرم شود و نمی گوید که باید به خارج از حرم بر گردد (ح 5، 6 و 7)
گروه سوم روایاتی است که می گوید اگر داخل حرم شده است باید به خارج حرم برود و از آنجا محرم شود. (ح 2، 3 و 4)
گروه چهارم روایاتی است که می گوید اگر در عرفات به یادش آمد باید از همانجا محرم شود (ح 8)
ان شاء الله تمام این روایات را باید بررسی کنیم و تا آخر مسئله ی 6 تمامی احکام از این روایات استنباط می شود.
بحث در فرع دوم از مسئله ی ششم است. امام رحمه الله در این فرع می فرماید: و كذا الحال لو كان تركه لنسيان أو جهل بالحكم أو الموضوع
یعنی آنچه در مورد مغمی علیه گفتیم در مورد ناسی و جاهل به احرام در میقات جاری است.
جاهل به حکم این است که نمی داند که باید از میقات محرم شد. و جاهل به موضوع کسی است که نمی داند میقات کجاست.
در مورد ناسی هم نسیان به حکم و موضوع متصور است از این رو قید بالحکم او الموضوع به ناسی و جاهل، هر دو می خورد.
در بحث مغمی علیه گفتیم که اگر می تواند باید به میقات برگردد. اگر نمی تواند از باب احتیاط باید هر چه می تواند به سمت میقات برگردد. دیگر اینکه اگر داخل حرم شده است از حرم بیرون بیاید و محرم شود. بعد اینکه وقتی از حرم بیرون آمد تا آنجا که می تواند دور شود و آخر اینکه اگر نتواند از همانجا که هست و متذکر شده است محرم شود.
بنا بر فتوای امام همه ی اینها در مورد ناسی و جاهل جاری است.
اقوال در مسئله:
برگشتن به میقات عند الامکان، اجماعی است و حتی علمای اهل سنت هم همین نظر را دارند.
صاحب جواهر در ج 18 ص 129 می فرماید: لو ترك الاحرام ناسيا فإنه يجب عليه العود إلى الميقات مع المكنة فإن تعذر جدده (احرام را) حيث زال العذر إلا أن يكون قد تجاوز الحرم فيجب عليه الخروج إلى خارجه مع الامكان و إلا أحرم من مكانه بلا خلاف أجده فيه نصا وفتوى.
علامه در تذکره ج 7 ص 200 می فرماید: لو تجاوز الميقات ناسيا أو جاهلا... وجب عليه الرجوع إلى الميقات و إنشاء الإحرام منه مع القدرة ... فإن لم يتمكن أحرم من موضعه ... و قد وافقنا العامة على وجوب الرجوع إلى الميقات للناسي و الجاهل
نراقی در مستند ج 11 ص 196 می گوید: لو لم يحرم من الميقات لمانع أو سهو أو جهل بالحكم أو الوقت يجب الرجوع إليه و الاحرام منه مع الامكان بلا خلاف فيه بين العلماء. (ظاهر این عدم خلاف بین شیعه و اهل سنت است.) کما عن المنتهی
مشکل نسیان و جهل معمولا برای کسانی پیدا می شود که به تنهایی به زیارت خانه ی خدا می روند و مخصوصا برای کسانی که برای بار اول به زیارت می روند. برای کسی مصلحت نیست که به تنهایی به زیارت رود و او دچار مشکلات شرعی و عرفی می شود و حتی مجتهد جامع الشرایط هم نباید تنهایی به زیارت رود. ولی کسانی که با کاروان به زیارت می رود و کاروانشان روحانی مسلطی دارد و مخصوصا کسانی که در جلسات قبل از حج شرکت می کنند آنها کمتر با این مشکلات مواجه می شوند.
ادله ی این فرع:
دلالت روایات: روایاتی که دلالت بر وجوب احرام از میقات دارد مطلق است و می گوید همه باید از میقات محرم شوند و هر کس به هر دلیلی نتواند محرم شود باید در صورت امکان برگردد.
دلیل دیگر ما روایات خاصه است که عمدة در باب 14 از ابواب مواقیت آمده است.
روایت 9 این باب به بحث ما مربوط نیست ولی ما بقی روایات که 9 روایت است همه به بحث ما مربوط می شود.
این نه روایت بر چهار گروه تقسیم می شود.
گروه اول روایاتی است که می گوید جاهل و ناسی از همان مکانی که متذکر شده است محرم شود. (ح 1 و 10)
گروه دوم روایاتی است که می گوید اگر داخل حرم شده است او هم باید از همان داخل حرم محرم شود و نمی گوید که باید به خارج از حرم بر گردد (ح 5، 6 و 7)
گروه سوم روایاتی است که می گوید اگر داخل حرم شده است باید به خارج حرم برود و از آنجا محرم شود. (ح 2، 3 و 4)
گروه چهارم روایاتی است که می گوید اگر در عرفات به یادش آمد باید از همانجا محرم شود (ح 8)
ان شاء الله تمام این روایات را باید بررسی کنیم و تا آخر مسئله ی 6 تمامی احکام از این روایات استنباط می شود.
