شنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۲
هشتمین مساله‌ای که در باید در حقیقت عدالت مورد بررسی قرار بگیرد این است که فرد با ارتکاب گناه کبیره از عدالت خارج می‌شود و این مساله از ادله متعدد قابل استفاده است اما چرا با توبه کردن عدالت به او برمی‌گردد و شهادتش مقبول باشد؟
برای آن ادله‌ای ذکر شده است مثل اینکه «التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ کَمَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ» (الکافی، جلد ۲، صفحه ۴۳۵) پس کسی که توبه کند مثل کسی است که گناه ندارد. محقق نراقی از این دلیل جواب داده است که مفاد این روایت این است که کسی که توبه کند عقوبت نمی‌شود و در مقام بیان این مطلب نیست که کسی که توبه کند به عدالت برمی‌گردد.
دلیل دیگری که ذکر شده است روایاتی است که دلالت دارد کسی که از گناه توبه کند، شهادتش مسموع است. محقق نراقی از این هم دلیل پاسخ داده است که این روایات معمولا در مورد قذف است و برخی از آنها در مورد سارق است که هر دو گناهانی هستند که حدّ دارند و مورد آنها در فرضی است که حدّ هم بر شخص جاری شده است و الغای خصوصیت از آنها نسبت به گناهانی که حدّ ندارند یا گناهانی که حدّ اجرا نشده باشد مشکل است.
بیانی که خود ایشان پذیرفته است این است که عدالت معتبر در قبول شهادت این است که شخص در حال ادای شهادت عملا به شریعت ملتزم و پایبند باشد. لذا قبل از اینکه توبه کند شهادت او مسموع نیست چون پایبند به شریعت نیست اما بعد از اینکه توبه کند در مورد او صادق است که پایبند به شریعت است (هر چند قبلا پایبند نبود) و مشتق حقیقت در خصوص متلبس به مبدأ است. تعابیر مذکور در روایات (مثل اجتناب از کبائر) در مورد کسانی که شهادتشان مسموع است در حق این شخص صادق است. بنابراین پذیرش شهادت چنین شخصی به روایت و دلیل خاص نیاز ندارد و بلکه مطابق قاعده است. به نظر ما هم بیان ایشان تمام است.