یکشنبه، ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ بعد از این مرحوم آخوند به تنبیهات مفهوم شرط اشاره کردهاند. اولین تنبیه این است که مفهوم انتفای سنخ حکم است نه شخص حکم. پس مفهوم یعنی معلق بودن سنخ حکم. سنخ حکم در مقابل شخص حکم است و منظور از شخص حکم، حکم جزیی نیست
نویسنده: رضا اسکندری
چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ صاحب جواهر بعد از این از مرحوم علامه نقل کرده است که اگر شخصی شهادت بدهد که فلانی مورثش را مجروح کرده است و این جراحت موجب موت است این شهادت مردود است چون شهادت به نفع خود شاهد است چرا که اگر جنایت عمدی باشد
چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ بعد از این مرحوم محقق به یکی دیگر از اسباب ردّ شهادت بر اساس تهمت اشاره کردهاند که شهادتی است که موجب دفع ضرر از شاهد باشد و برای آن سه مورد را مثال زدهاند. یکی عاقله متهم به قتل خطا که به جرح شهود جنایت
دوشنبه، ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ مورد دیگری که مرحوم محقق کبرای منتفع شدن شاهد را بر آن تطبیق کرده است شهادت وصی است در آنچه وصی در آن است. گاهی شهادت وصی نسبت به چیزی است که خودش در آن وصی نیست در این صورت شهادت او قبول است اما اگر
یکشنبه، ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ سومین موردی که مرحوم محقق آن کبری را بر آن تطبیق کرده است شهادت سید به نفع عبد مأذون در تجارت است بنابر اینکه عبد هم مالک شود به این بیان که اگر چه عبد هم مالک میشود اما خودش و همه آنچه مالک است ملک
سه شنبه، ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ مورد دیگری که محقق به عنوان موردی که شهادت موجب جلب منفعت برای شاهد است ذکر کرده است شهادت طلبکار به نفع محجور علیه است. مثلا محجور به دو نفر بدهکار است، اگر یکی از آنها شهادت بدهد که محجور از شخصی طلبکار است شهادت
سه شنبه، ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ مرحوم محقق بعد از اینکه گفتند شرط شاهد عدم اتهام است گفتهاند «و یتحقق المقصود ببیان مسائل» که ظاهر از آن همان است که صاحب جواهر فرمود که عدم اتهام موضوعیت ندارد بلکه یک عنوان مشیر به این مسائل است. همین طور است عبارت علامه
شنبه، ۲۵ فروردین ۱۴۰۲ یکی دیگر از شروطی که برای شاهد در کلام محقق ذکر شده است عدم اتهام است. نصوص متعددی بر این شرط دلالت دارد و اصل اعتبار آن هم اجماعی است و البته روشن است که با وجود این مقدار از نصوص، جایی برای تمسک به اجماع
چهارشنبه، ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ مساله دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که قبلا گفتیم عدالت با توبه برمیگردد و توبه یعنی پشیمانی از گناه و عزم بر عدم تکرار. اما در برخی از گناهان توبه بر امور دیگری متوقف است مثل توبه از قذف که قبلا در
چهارشنبه، ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ بحث در برخی از مسائلی بود که در کلمات علماء ذیل بحث عدالت مطرح شده است و ما گفتیم فقط به برخی از آنها که خصوصیتی دارند میپردازیم. یکی دیگر از مسائلی که باید به آن پرداخت بررسی اختلال یا عدم اختلال عدالت با مخالفت با
سه شنبه، ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ گفتیم علماء از جمله محقق در شرائع در ضمن بحث عدالت به برخی از گناهان اشاره کردهاند و همان طور که صاحب جواهر تذکر دادند ما هم گفتیم وجهی برای آن نیست و فقط به برخی از آنها به خاطر خصوصیاتی که در آنها وجود
شنبه، ۱۲ اسفند ۱۴۰۲ علماء بعد از ذکر اشتراط عدالت از آنجا که حقیقت عدالت را به اجتناب از گناهان یا خصوص گناهان کبیره میدانند برخی از گناهان و محرمات را ذکر کردهاند. در ابتداء هیچ توجیهی برای ذکر این محرمات در این مقام به ذهن ما نمیرسید و اینکه
چهارشنبه، ۲ اسفند ۱۴۰۲ مرحوم آخوند فرمودهاند بحث در مفهوم شرط این است که آیا قضیه شرطیه به وضع یا اطلاق بر «انتفاء الجزاء عند انتفاء الشرط» دلالت دارد یا نه؟ ایشان فرمودهاند قائل به مفهوم باید چندین چیز را اثبات کند تا بتواند وجود مفهوم را اثبات کند: اول
سه شنبه، ۱ اسفند ۱۴۰۲ گفتیم مرحوم آقای بروجردی بر خلاف مشهور که معتقدند دلالت بر مفهوم از دلالات لفظی است فرموده دلالت بر مفهوم از سنخ دلالت افعال و دلالت عقلی است. ایشان ابتداء عبارتی از شیخ نقل کرده است که به مناسبت تقسیم دلالت به منطوق و مفهوم
یکشنبه، ۲۹ بهمن ۱۴۰۲ مرحوم آخوند بعد از این وارد بحث مفاهیم شدهاند و در ابتداء به حقیقت و معنای مفهوم اشاره کردهاند و سپس به اینکه مفهوم صفت دلالت است یا مدلول و بعد از آن که نزاع در مفهوم نزاع صغروی در وجود و عدم وجود آن است
مرحوم نایینی بعد از بیان ملازمه بین حرمت و بطلان به دو نکته اشاره کرده است. یکی اینکه هر چند حرمت در ظرف اختیار است و در ظرف اضطرار حرمت وجود ندارد اما فساد حتی در حال اضطرار هم وجود دارد. این مطلب را قبلا در ضمن بحث اجتماع امر
شنبه، ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ مقام سوم از بحث در عدالت مقام اثبات عدالت است. معروف طریق اثبات عدالت را علم و یا اقامه بینه دانستهاند و حتی اگر شیاع را هم ذکر کردهاند شیاع مفید علم را پذیرفتهاند. به برخی از علماء منسوب است که در موارد عدم احراز عدالت،
چهارشنبه، ۲۵ بهمن ۱۴۰۲ به مناسبت بحث وظایف عذری برای بیماران، پزشکان و مرتبطین با آنها در مورد وظایف شخص اخرس صحبت کردیم. اما همان طور که در ابتدا گفتیم بحث ما در رابطه با وظایف معذورین پزشکی است. ممکن است تصور شود این بحث یک بحث عام است که
چهارشنبه، ۲۵ بهمن ۱۴۰۲ دوازدهمین مسالهای که در حقیقت عدالت باید بحث شود مقتضای اصل در موارد شک در کبیره یا صغیره بودن گناه است. درست است که ما گفتیم گناه صغیره نداریم علاوه که ارتکاب صغیره را هم مخلّ به عدالت دانستیم با این حال این بحث برای ما
دوشنبه، ۲۳ بهمن ۱۴۰۲ در حقیقت عدالت به امور متعددی اشاره کردیم و برخی امور دیگر همچنان باقی است. یکی از مباحثی که در حقیقت عدالت باید مورد بررسی قرار گیرد این است که آیا ترک مستحبات و فعل مکروهات مخلّ به عدالتند؟ ایشان ارتکاب کبائر و اصرار بر صغائر
شنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ نهمین مطلبی که در حقیقت عدالت باید بررسی شود این است که صحت اعتقاد در عدالت شرط است. محقق به عنوان اولین مساله در مسائل عدالت این مطلب را اشاره کرده است: الأولى کل مخالف فی شیء من أصول العقائد ترد شهادته سواء استند فی ذلک
شنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ هشتمین مسالهای که در باید در حقیقت عدالت مورد بررسی قرار بگیرد این است که فرد با ارتکاب گناه کبیره از عدالت خارج میشود و این مساله از ادله متعدد قابل استفاده است اما چرا با توبه کردن عدالت به او برمیگردد و شهادتش مقبول باشد؟
شنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ بحث در اموری بود که در حقیقت عدالت دخالت دارند. هفتمین چیزی که باید در حقیقت عدالت بررسی شود این است که آیا عدالت ملکه نفسانی است یا فعل خارجی؟ آیا عدالت همان انجام امور واجب و ترک محرمات یا اینکه عدالت آن ملکه نفسانی است
شنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ مرحوم آخوند بعد از این به مطلب پرداختهاند که آیا نهی از معامله مقتضی فساد است؟ و نخبه القول أن النهی الدال على حرمتها لا یقتضی الفساد لعدم الملازمه فیها لغه و لا عرفا بین حرمتها و فسادها أصلا کانت الحرمه متعلقه بنفس المعامله بما هو
چهارشنبه، ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ گفتیم برخی معتقدند در تذکیه اخرس نه تکلم شرط است و نه حتی اشاره بلکه صرف اینکه اخرس از کسانی باشد که به تذکیه در هنگام ذبح معتقد باشد برای حلیت ذبیحه او کافی است. در مقابل برخی دیگر معتقد بودند که تذکیه اخرس به شرط
دوشنبه، ۹ بهمن ۱۴۰۲ بعد از این مرحوم آخوند وارد اصل مساله شدهاند و اشاره کردهاند که در مساله اقوال متعددی وجود دارد که برای ما نقل آنها مهم نیست. ما قبلا در ضمن بحث اجتماع امر و نهی و در ضمن بحث از نهی از وصف لازم نظر خودمان
یکشنبه، ۸ بهمن ۱۴۰۲ ششمین مطلبی که در مساله حقیقت عدالت باید مورد بررسی قرار بگیرد اشتراط آن به اجتناب از امور خلاف مروت است. و یا ممکن است گفته شود هر چند عدالت یعنی اجتناب معاصی و امور خلاف مروت معصیت نیست و لذا ارتکاب آنها با عدالت منافات
چهارشنبه، ۴ بهمن ۱۴۰۲ یکی از اموری که در آن تکلم و لفظ شرط است و صرف قصد معنا کفایت نمیکند تسمیه در هنگام تذکیه و ذبح حیوان است. در تذکیه حیوان آوردن نام خدا بر زبان شرط است و بدون آن حیوان مذکی نخواهد بود و ظاهرا عربی بودن
چهارشنبه، ۴ بهمن ۱۴۰۲ در مقام دوم از مباحث مرتبط با عدالت (حقیقت و مفهوم عدالت) چهار مطلب بیان کردهایم. مطلب پنجم: اختلال عدالت با اصرار بر صغیره بر اساس آنچه ما گفتیم این مطلب موضوع پیدا نخواهد کرد اما مشهور که معتقدند ارتکاب صغائر مخلّ به عدالت نیست، اما
شنبه، ۳۰ دی ۱۴۰۲ گفتیم به نظر ما تقسیم معاصی به کبیره و صغیره ناتمام است و از ادله استفاده نمیشود که گناه صغیره مطلق وجود دارد بلکه آنچه قابل استفاده است وجود صغیره نسبی است که با اینکه کبیره باشند منافات ندارد علاوه که این بحث ثمره عملی ندارد