دسته: فقه استاد قائینی

جلسه ۵۶ – ۱۸ آذر ۱۴۰۳ مرحوم محقق در ادامه کتاب شهادت به این مطلب پرداخته‌اند که به حسب اختلاف موارد چه نوع شاهد و چه تعداد از آن لازم است. البته ما این تقسیم موجود در کلام محقق را نمی‌پسندیم و به نظر ما این بحث مندرج در شرایط

جلسه ۵۴ – ۱۲ آذر ۱۴۰۳ محقق فرمودند شهادت باید بر اساس علم مبتنی بر حس باشد که به اختلاف موارد متفاوت است. گاهی علم به مشاهده است و گاهی به سماع و گاهی هم به مشاهده و سماع یعنی هر دو معتبر است مثل شهادت در عقود. مثلا کسی

جلسه ۵۲ – ۱۰ آذر ۱۴۰۳ محقق در مساله سوم به شهادت لال (اخرس) اشاره کرده‌اند. الثالثه الأخرس یصح منه تحمل الشهاده و أداؤها‌ و یبنى على ما یتحققه الحاکم من إشارته فإن جهلها اعتمد فیها على ترجمه العارف بإشارته نعم یفتقر إلى مترجمین و لا یکون المترجمان شاهدین على

جلسه ۵۲ – ۱۰ آذر ۱۴۰۳ الثانیه الوقف و النکاح یثبت بالاستفاضه‌ أما على ما قلناه فلا ریب فیه و أما على الاستفاضه المفیده لغالب الظن فلأن الوقف للتأبید فلو لم تسمع فیه الاستفاضه لبطلت الوقوف مع امتداد الأوقات و فناء الشهود و أما النکاح فلأنا نقضی أن خدیجه ع

جلسه ۴۷ – ۳ آذر ۱۴۰۳ بحث در لزوم شهادت بر اساس علم بود و به همین مناسبت محقق در شرایع مساله‌ای را مطرح کرده: «الأولى لا ریب أن المتصرف بالبناء و الهدم و الإجاره بغیر منازع‌ یشهد له بالملک المطلق» آیا شهادت به ملکیت بر اساس تصرف به هدم

جلسه ۴۶ – ۳۰ آبان ۱۴۰۳ محقق در ادامه به چند مساله دیگر پرداخته است که ما صرفا به صورت گذرا به آنها اشاره خواهیم کرد: إذا شهد بالملک مستندا إلى الاستفاضه‌ هل یفتقر إلى مشاهده الید و التصرف الوجه لا أما لو کان لواحد ید و لآخر سماع مستفیض

جلسه ۴۵ – ۲۹ آبان ۱۴۰۳ به مناسبت بحث شهادت بر اساس استفاضه، برخی از فروع در کلام محقق ذکر شده است که این فروع در کلام مرحوم آقای خویی ذکر نشده است از این جهت که ایشان اصل جواز شهادت به ملک بر اساس استفاضه را نپذیرفته است و

جلسه ۴۴ – ۲۸ آبان ۱۴۰۳ لو سمعه یقول للکبیر هذا ابنی و هو ساکت أو قال هذا أبی و هو ساکت قال فی المبسوط صار متحملا لأن سکوته فی معرض ذلک رضا بقوله عرفا و هو بعید لاحتماله غیر الرضا. محقق بعد از بیان شهادت بر اساس استفاضه به

جلسه ۳۹ – ۱۹ آبان ۱۴۰۳ به مناسبت بحث ضابطه شهادت و اینکه شهادت فقط بر اساس علم جایز و نافذ است اشاره به کلام شیخ انصاری لازم است. ایشان در عین اینکه پذیرفته بر اساس ادله اربعه شهادت باید بر علم مبتنی باشد معتقد است شهادت بر اساس همه

جلسه ۳۳ – ۹ آبان ۱۴۰۳ مرحوم محقق بعد از بیان اینکه شهادت باید بر اساس علم باشد به شهادت بر اساس استفاضه اشاره کرده‌اند و علماء به مناسبت به حکم اصل استفاضه نیز پرداخته‌اند. پس دو مساله متفاوت وجود دارد یکی اینکه آیا شهادت بر اساس شیاع صحیح و

جلسه ۲۹ – ۵ آبان ۱۴۰۳ گفته شد ضابطه شهادت علم است و بدون آن شهادت محقق نمی‌شود. مرحوم محقق بعد از بیان این قاعده گفته‌اند علم در مشاهدات باید بر دیدن و در مسموعات بر شنیدن مبنی باشد و غیر از این کفایت نمی‌کند. پس در اموری که علم

جلسه ۲۶ – ۳۰ مهر ۱۴۰۳ محقق گفتند تحمل شهادت فقط با علم حاصل می‌شود. در برخی کلمات از این قاعد برخی موارد استثناء شده بود از جمله شهادت بر اساس خط و امضاء‌ و شهادت بر اساس استصحاب. یکی دیگر از مواردی که به عنوان استثناء ذکر شده است

جلسه ۲۳ – ۲۵ مهر ۱۴۰۳ مورد دیگری که در کلمات علماء مذکور است جواز شهادت به اعتماد به استصحاب است. آیا شخصی که زمانی به قضیه علم داشته ولی نسبت به بعد از آن شک دارد و نمی‌داند آیا ادام پیدا کرده یا نه آیا می‌تواند شهادت بدهد؟ مثلا

جلسه ۲۱ – ۲۲ مهر ۱۴۰۳ در مورد شهادت بر اساس نوشته بین علماء اختلاف نظر وجود دارد و مستند آن هم روایات است. برخی از علماء معتقدند شهادت بر اساس نوشته‌ای که اماره‌ای بر انتساب به او وجود دارد صحیح است و مدرک آن روایت عمر بن یزید است

جلسه ۲۰ – ۲۱ مهر ۱۴۰۳ الطرف الثانی فیما به یصیر شاهدا‌ و الضابط العلم لقوله تعالى وَ لٰا تَقْفُ مٰا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ و لقوله ع: و قد سئل عن الشهاده و قال هل ترى الشمس فقال نعم قال على مثلها فاشهد أو دع. (شرائع الاسلام، ج ۴،

جلسه ۱۵ – ۱۴ مهر ۱۴۰۳ شرط دیگری که در کلام محقق برای شاهد ذکر شده است طهارت مولد است. عدول از شرط مذکور در روایات به این تعبیر که ابهام دارد وجهی ندارد. آنچه در روایات ذکر شده است این است که شاهد نباید زنا زاده باشد در حالی

جلسه ۱۴ – ۱۱ مهر ۱۴۰۳ بحث به برخی فروع نقض حکم رسیده است. قاعده این است که نقض حکم حاکم جایز نیست و صاحب جواهر بر این مطلب مصرّ است و ما نیز قبلا این مساله را در کتاب قضاء بحث کرده‌ایم و گفته‌ایم اختلاف در فتوا بین قضات

تذکر یک نکته در مورد توبه لازم است و آن اینکه مرحوم صاحب جواهر به مناسبت بحث توبه از گناهان، نسبت به توبه از حقوق مالی مردم به نکته‌ای اشاره کردند که در کلمات کمتر مورد توجه قرار گرفته است و آن اینکه در حق مالی مردم، لزوم ادای آن

جلسه ۱۴۳ – ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ بحث در حدّ نفقه همسر نسبت به مسائل مربوط به پزشکی و درمان است. فقهاء بحث نفقه زوجه را در کتاب نکاح به مناسبت مباحث آنجا مطرح کرده‌اند و به تناسب آن سایر نفقات را نیز در همان بخش ذکر کرده‌اند. مرحوم صاحب جواهر

جلسه ۹ – ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ مرحوم محقق فرموده‌اند: الخامسه المشهور بالفسق إذا تاب لتقبل شهادته‌ الوجه أنها لا تقبل حتى یستبان استمراره على الصلاح و قال الشیخ یجوز أن یقول تب أقبل شهادتک. مرحوم صاحب جواهر فرموده‌اند وجه ذکر شهرت به فسق از این جهت است که ردّ شهادت

جلسه ۵ – ۲۴ شهریور ۱۴۰۳ مساله بعد که در کلام محقق ذکر شده است مساله تبرع به شهادت است. منظور از تبرع به شهادت این است که شاهد قبل از اقامه دعوا یا قبل از مطالبه مشهود له یا حاکم، شهادت بدهد. تبرع در ادای شهادت در سه فرض

جلسه ۴ – ۲۱ شهریور ۱۴۰۳ الثالثه إذا سمع الإقرار صار شاهدا و إن لم یستدعه المشهود علیه‌ و کذا لو سمع اثنین یوقعان عقدا کالبیع و الإجاره و النکاح و غیره و کذا لو شاهد الغصب أو الجنایه و کذا لو قال له الغریمان لا تشهد علینا فسمع منهما

جلسه ۱ – ۱۸ شهریور ۱۴۰۳ بحث در اشتراط عدم اتهام در شاهد بود. گفتیم یکی از شروط قبول شهادت شاهد، متهم نبودن او است. این شرط یکی از شروط مهم است و ابهام و اختلافات متعددی در آن وجود داشت. برخی مثل محقق نراقی از اساس منکر شرطیت این

چهارشنبه، ۹ خرداد ۱۴۰۳ مساله دیگری که در ضمن مباحث تهمت مورد اشاره قرار گرفته است شهادت مهمان به نفع میزبان و شهادت اجیر به نفع کسی است که او را اجاره کرده است. الخامسه تقبل شهاده الأجیر و الضیف‌ و إن کان لهما میل إلى المشهود له لکن یرفع

سه شنبه، ۸ خرداد ۱۴۰۳ مساله دیگری که محقق به آن در ضمن مباحث تهمت اشاره کرده است ردّ شهادت کسی است که گدایی می‌کند و موید آن هم همان تعلیلی است که در روایات ذکر شده است که چنین اشخاصی اگر به آنها عطا شود راضی می‌شوند و اگر

یکشنبه، ۶ خرداد ۱۴۰۳ مرحوم محقق بعد از این به شهادت همسران برای یکدیگر پرداخته‌اند و گفته‌اند شهادت شوهر برای همسرش قبول است و صاحب جواهر اضافه کرده‌اند که شهادت شوهر بر علیه همسرش هم حجت است. حجیت شهادت شوهر برای همسرش علاوه بر اینکه مطابق قواعد و اطلاقات و

یکشنبه، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ سومین مساله‌ای که مرحوم محقق در ضمن مسائل انتفای تهمت ذکر کرده است شهادت بستگان به نفع یکدیگر است. محقق فرموده است قرابت و نسب از موانع قبول شهادت نیست حتی اگر خیلی نزدیک باشد مثل پدر و فرزند یا برادری و … تفاوتی ندارد شهادت

شنبه، ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ علماء در ذیل این بحث به مساله‌ای اشاره کرده‌اند که نص خاص دارد و آن اینکه اگر دزدی به قافله و کاروان حمله کند و از آنها چیزی بدزدد،‌ شهادت افرادی که در آن قافله بودند به نفع یکدیگر حجت نیست حتی اگر شهادتشان منحصر در

دوشنبه، ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ دومین فرع از فروع تهمت که در کلام محقق ذکر شده است عداوت و دشمنی است. شرط پذیرش شهادت این است که شاهد با مشهود علیه دشمنی نداشته باشد. تفاوتی ندارد ما این عنوان را ذیل عنوان متهم قرار بدهیم یا خودش را عنوان مستقلی قرار

چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ صاحب جواهر بعد از این از مرحوم علامه نقل کرده است که اگر شخصی شهادت بدهد که فلانی مورثش را مجروح کرده است و این جراحت موجب موت است این شهادت مردود است چون شهادت به نفع خود شاهد است چرا که اگر جنایت عمدی باشد